ΚΗΔΕΙΑ ΣΤΗ ΛΥΣΗ

Με το κο Μαζλουμ γνωριστικαμε στις 23 Απριλιου 2003. Ήταν η μέρα που ανοιξαν τα οδοφράγματα , και με μια ανειπωτη λαχταρα τρεξαμε πετωντας  κυριολεκτικα για να δουμε το χωριό και τα σπιτια που αφησαμε πίσω το ’74. Η οικογένεια του Μαζλουμ διαμενει σπιτι μας . Κατάγεται από τη Σταυροκονου και σαν οπαδος του τότε καθεστωτος του παραχωρηθηκε αρκετα καινούργιο σπιτι.

Βρεθηκαμε στο σουβλιτζιδικο που διατηρουσε στο παλιο οικημα της ΠΕΚ , διπλά από του Μιλίτζιη , στη Πλατεια Γρηγορη Αυξεντιου, ( τώρα Πλατεια Φαζίλ Κουτσιουκ !!!). Αυτός δεν ήξερε,  ( δεν θυμοταν),  λεξη Ελληνικα , ουτε Αγγλικα. Εγώ δεν ηξερα λεξη Τουρκικά. Ευτυχως βρεθηκε εκεί ο κος Κεμαλ από τη Λουρουτζιηνα και μας μεταφραζε. ( Με το κο Κεμαλ αναπτύξαμε , από τότε,  μια εξαιρετικη φιλια ). Είπε στη γυναικα του τη κα Τουζαη ότι ηρθαν οι ιδιοκτητες του σπιτιου που μένουν και την εστειλε  να μας ανοιξει το σπιτι να το δουμε. Ευγενικοι άνθρωποι. Τυπικοι Κυπραιοι . Πηγαμε και άλλες φορές για να δειξουμε το σπιτι σε όλους τους συγγενείς και φιλους. Κάθε φορά η κα Τουζαη ερχοταν και ανοιγε. 

 Συνηθως τους επισκεπτομαστε στο σουβλιτζιδικο , οπου έπρεπε πάντα να μας ταισει ειτε πεινουσαμε ειτε δεν πεινουσαμε. Αρχισε να θυμάται και τα λιγα Ελληνικα που ήξερε από παλια, εκανα και εγώ μαθηματα Τουρκικης γλωσσας, συνενοουμαστε μια χαρά.

Ηρθαν και στη Λεμεσο. Πηγαμε στο σπιτι τους, που αφησαν πίσω, κοντα στην οδο Μισιαουλη και Καβαζογλου . Εκεί μένουν τώρα άλλοι πρόσφυγες από την Κωμη Κεπηρ. Κούλλουμακκα δηλαδη.  Αν καταφερουν οι ειδικοι να τακτοποιησουν το προσφυγικο να μου φτυσετε… Μας καλεσε και στο γάμο του μικρου του γιου, του Ολκάν. Πηγαμε. Και ειδαμε και πως είναι ο Τουρκικος γαμος .  Όπως τους δικους μας , αλλά χωρίς θρησκευτικη τελετη.

Όπως τον παντρεψαμε,  τον Ολκαν, ήταν δυστυχως γραφτο να τον κατευοδωσουμε.  Την Κυριακή 1-4-2012 μου τηλεφωνησε ο φιλος μου ο Κεμαλ και μου είπε ότι ο γιος του φιλου μου του Μαζλουμ,  εχασε τη ζωή του . Αυτοκτονησε με το κυνηγετικο του! Από την προηγουμενη Τριτη ήταν ελλιπων προσωπο. Τον βρηκαν την Τεταρτη , έξω από το χωριό Αγια. Μέσα στα χωραφια 100 μετρα από το αυτοκίνητο του. Διπλά του το κυνηγετικο που χρησιμοποιησε και ένας φακελος με μια επιστολη για την οικογενια του. Η κηδεια του εγινε την επομένη , ημερα Πεμπτη 29/3.  Ήταν 28 χρονων.

Πηγα στο χωριό τη Δευτερα 2 Απριλιου για να συλληπηθω την οικογένεια . Η ωρα ηταν 6:30 το απόγευμα και ο ηλιος ήταν ηδη χαμηλα στον οριζοντα . Περνωντας έξω από την εκκλησια ( που τώρα τη χρησιμοποιουν σαν τζαμί) , ειδα αρκετο κόσμο μαζεμενο.  Ήταν για το τριημερο μνημοσυνο του Ολκαν. Πηγαμε  εκεί. Αρκετοι Τ/Κ που με ηξεραν με χαιρετισαν. Τους ρωτησα και εμαθα πως είναι το εθιμο τους. Τρεις μέρες μετά τη κηδεια γινεται το τριημερο μνημοσυνο. Μετά από 40 μέρες γίνεται το 40ημερο. Και μετά κάθε χρονο, όπως εμας.  Όπως εμαθα, μεσα στην εκκλησια μπαινουν οι γυναικες. Οι ανδρες μένουν έξω μέχρι να τελειωσει η τελετη. Μπηκα μεσα στην εκκλησια από τη πορτα του ιερου. Όλες οι άλλες πορτες είναι κλειστες. Μέσα, οι γυναικες με καλυμενο το κεφάλι με ασπρη μαντιλα (το χρωμα του πενθους) , καθωνταν χαμω , πάνω στο χαλι που καλυπτει τώρα όλο το πατωμα του παλε ποτέ επιβλιτικοτατου ναου της Παναγιας. Έχουν βγάλει όλες τα παπουτσια τους και τα έχουν αφήσει μεσ’το ιερο πίσω από το τεμπλος που χασκει αδειο χωρίς εικόνες.  Στο βαθος αριστερα , και αυτός χαμω , ο Χοτζας, ψαλλει. Στα αραβικα. Κανείς δεν τον καταλαμβαινει. Το σκηνικο ακρως σουρεαλλιστικο. Δακρυα έρχονται στα ματιά μου. Θελω να κλαψω. Είναι για το χαμο του Ολκαν, που λυπαμαι η για το καταντημα της εκκλησιας μας, της πιο ομορφης και εντυπωσιακης, που έμεινε στο ελεος των Τουρκων? Κλεινω στιγμιαια τα ματιά μου και βλεπω τον εαυτό μου , μικρο παιδακι 10 χρονων, να παίρνει πρωτος το Αγιο Φως από τον παπά Ζενιερη, το Μεγαλο Σαββατο. Μεγάλη τιμη. Ανοιγω τα ματιά μου. Βλεπω στο βαθος τον Μαζλουμ και τη Τουζάη να με χαιρετουν.  Βγαινω έξω. Διπλά, ο άλλος τους γιος , ο Οσμαν, ανεκφραστος , υποδεχεται τους χωριανους. Του εκφραζω τα συλληπητηρια μου και με αγκαλιαζει.

Κουβεντιαζω με τους άλλους Τ/Κ . Κανείς δεν ξερει γιατι έκανε αυτη την απονενοημενη πραξη ο Ολκαν. Υπάρχουν μονο εικασιες , ότι είχε χρεη. Σημασια όμως έχει ότι αφησε πίσω του μια γυναικα χηρα και ένα γιο 15 μηνων ορφανο.

Η τελετη τελειωνει. Οι γυναικες βγαίνουν από την  εκκλησία.  Σε όλους προσφερονται λοκμαδες και φαγητο. Ετσι είναι το εθιμο. Στο τελος βγαίνουν ο Μαζλουμ και η Τουζαη. Σκεττα ρακη και οι δυο. Υποβασταζονται από συγγενεις. Τους πλησιαζω και τους εκφραζω τα συλληπητηρια μου. Ανταλλαζουμε δυο τρεις κουβεντες με το Μαζλουμ, Αλλά τα δακρυα δεν μας αφηνουν να πουμε και πολλα πράγματα.

Φευγουμε από την εκκλησια και παμε ένα γυρο στο χωριό . Παντου ξεφυτρωνουν καινουργια σπιτια και μαγαζια. Τα παλια σπιτια ανακαινιζονται.  Στην εισοδο του χωρίου ( από τη Κοντεα), ακριβως έξω από το συσκευαστηριο , κατασκευαζεται ένα μεγαλο σκαλιστο συντριβανι.

Φευγουμε από το χωριό με την καρδια μαύρη. Είναι μηπως  από τον αδικο χαμο ενός νέου ανθρωπου η από τη συνηδητοποιηση ότι η ελπιδα για επιστροφή στο χωριό μας  χανεται πλέον για πάντα?

Ζωή σε λογου μας…  

Ανδρέας Σουτζιής - Ηλεκτρονικος

Λεμεσος 5/4/2012