«ΕΠΙΣΚΕΨΗ»
ΣΤΗ ΛΥΣΗ.
23-12-2012 . Μουντή η σημερινή μέρα του Δεκεμβρη,
δυο μέρες πριν τα Χριστούγεννα. Μουντή όπως τα συναισθήματα που μας πλημυρίζουν
καθώς ξεκινούμε για μια ακόμα «επίσκεψη» στο κατεχόμενο χωριό μας.
Η γνωστή παρέα των Λυσιωτών βρίσκεται στο δρόμο για
τη Λύση. Πρώτη στάση, στη Κοντέα. Για να δούμε τη δουλεία που έγινε με την αναστύλωση
του περίβολου και των βοηθητικών χώρων της εκκλησίας. Όπως είναι γνωστό οι Κοντεάτες,
με τη συνεργασία των Τ/Κ αναστύλωσαν το χώρο γύρω από την εκκλησία τους. Ήδη
άρχισαν και οι εργασίες για την αναστύλωση της ίδιας της εκκλησίας. Το συνεργείο
ήταν εκεί , ακόμα και την Κυριακή και δούλευε. Άραγε θα αξιωθούμε και εμείς οι Λυσιώτες
να αντικρίσουμε ένα παρόμοιο θέαμα – του συνεργείου να αναστυλώνει το συλημένο ναό
της Παναγίας;
Φεύγουμε από τη Κοντέα με φανερή τη ζήλεια που
αισθανόμαστε για το ότι έχουν επιτύχει οι Κοντεάτες και συνεχίζουμε για το
χωριό. Επόμενος σταθμός μας , φυσικά ήταν η εκκλησία της Παναγίας . Μπαίνουμε
στο προαύλιο και παρκάρουμε. Η εκκλησία δεν ήταν κλειδωμένη . «Ευτυχώς» ήταν μέσα
ο χότζας , ο όποιος μας υποδέχτηκε «εγκάρδια» αφού μας υπέδειξε «φυσικά» να βγάλουμε
τα παπούτσια μας πριν να πατήσουμε στο χαλί. Οι αναμνήσεις μας πλημυρίζουν ,
από τη χαμένη παλιά αίγλη της εκκλησίας μας. Στο μυαλό μας κυριαρχεί η εικόνα
της πλούσια στολισμένης εκκλησίας με τα σκαλίσματα
τις χρυσοποίκιλτες εικόνες, τους φανταχτερούς πολυελέους και τις ζωγραφιές. Τις αναμνήσεις μας , διαδέχεται
το αίσθημα της πίκρας και της απογοήτευσης, για το σημερινό κατάντημα. Η υγρασία
έχει εισχωρήσει σε πολλούς τόπους και σοβάδες ξεκολλούν και κρέμονται από το θόλο.
Επομένη στάση φυσικά το δημοτικό σχολειό. Η Α’ Αστική
Σχολή Λύσης. Περιδιαβαίνουμε στην αυλή, στις τάξεις, στο κήπο. Και αναμνηστική φωτογραφία
έξω από τα σκαλιά. Σαν να αποφοιτούσαμε . 
Περιπλανόμαστε στους δρόμους του χωρίου. Αποδώ το
σινεμά «Ηλύσια» . Τι έργο παίζει άραγε σήμερα Κυριακή; Καουμπόικο η ελληνικό; Απ’εκεί είναι το νοσοκομείο μας. Τώρα είναι νηπιαγωγείο.
Περπατάμε στους δρόμους προσπαθώντας να θυμηθούμε λεπτομέρειες
της παιδικής μας ζωής . Σημάδια , σπίτια , κτήρια, όλα έρχονται στο μυαλό μας
με κινηματογραφικό τρόπο, όπως ήταν παλιά. Να, οι «αφκολιές». Και ο «λούρουπας»
που έτρεχα μέσα. Μα πως με χωρούσε , έτσι μικρός που είναι τώρα; Αφού παλιά
ήταν σαν τεράστιο τούνελ. Όλα είναι πιο μικρά τώρα. και οι αποστάσεις , και τα
σπίτια, και οι δρόμοι. Τι μας κάνει ο χρόνος ε… Μας βγάζει από το όνειρο, και από
τη φαντασία, και μας προσγειώνει στη πραγματικότητα. 
Συνεχίζουμε τη περιδιάβαση μας στο χωριό. Περιδιαβάζουμε
στις γειτονιές του καθενός. Βλέπουμε τα σπίτια μας, τα περισσότερα με τις κακόγουστες
προσθήκες που τους έκαναν οι τωρινοί «ένοικοι». Προσπαθούμε να θυμηθούμε τα ανέμελα
χρόνια της παιδικής μας ηλικίας που παίζαμε αμέριμνοι , με τους γείτονες μας ,
μες’τις στράτες. 
Τελευταία στάση, ο Αης Φηνιανός. Οδηγούμε μεσ’το λασπωμένο
δρόμο , ο όποιος περιέργως , ήταν σε πολύ καλή κατάσταση και φτάνουμε στο
ξωκλήσι. Η εξωτερική του κατάσταση δεν είναι πολύ καλή. Αλλά μέσα έχει γίνει εμφανώς
, καλή δουλεία. Τα παράθυρα και η πόρτα που έχουν τοποθετηθεί, κρατούν το χώρο
καθαρό. Οι τοίχοι είναι ασπρισμένοι,
αλλά άδειοι. Κάποιος τοποθέτησε σε ένα κούφωμα του τοίχου μια εικόνα της Παναγίας.
Ίσως να είναι το πρώτο βήμα για τη πραγματική αναστύλωση του χώρου. 
Στο βάθος του ορίζοντα ο Χαλκόβουνος μας χαιρετά. Αναχωρούμε
με ανάμεικτα αισθήματα. Ο μουντός καιρός τα κάνει χειρότερα. Άραγε τι να αναμένουμε
στο μέλλον; Τι θα απογίνει το χωριό μας; Η εκκλησία; Οι γειτονιές; Είμαστε η τελευταία γενιά που ακόμα έχει δεσμούς
και αναμνήσεις από τη Λύση. Προς το παρόν μόνο αυτό μπορούμε να κάνουμε. Να
κάνουμε τους τουρίστες στο τόπο μας, και να αναπολούμε την εποχή της αθωότητας
…
